Karkonosze z dzieckiem. Sztolnie Kowary - Kopalnia "Liczyrzepa".

Sztolnie Kowary i Kopalnię "Liczyrzepa" planowaliśmy odwiedzić już od dłuższego czasu - ale cierpliwie czekaliśmy, aż nasz Bąbel trochę podrośnie, żeby również mógł skorzystać z nami z tej pouczającej i fascynującej podziemnej przygody. Po zakończonej wycieczce mogę stwierdzić z pełnym przekonaniem, że ogarnięty 5- czy 6-latek  jak najbardziej poradzi sobie zarówno z ponad godzinnym czasem zwiedzania oraz przekazem przewodnika, jak i z warunkami panującymi w kopalni. Młodsze dzieci mogą być natomiast dość mocno przestraszone i zdezorientowane, ponieważ wyprawie towarzyszą głośne symulowane wybuchy oraz dźwięki alarmów przeciwbombowych - dlatego raczej nie polecam odwiedzania tego miejsca z niemowlętami i maluchami szczególnie wrażliwymi na tego typu bodźce. 

Nad wejściem do kopalni "Liczyrzepa" uwagę zwraca umieszczone tam łacińskie motto "Mente et malleo", które tłumaczymy jako "Myślą i młotem". Jest to przewodnia dewiza geologów, archeologów oraz górników - i to warunkom pracy tej ostatniej grupy poświęcona została pierwsza część ekspozycji. Trzeba wiedzieć, że w czasie II wojny światowej oraz w początkowej fazie komunizmu Kowary były miastem zamkniętym, a wszelkie działania związane z wydobyciem uranu zostały objęte ścisłą tajemnicą. Uran był wykorzystywany na potrzeby badań nad bombą atomową zarówno przez Niemców, jak i przez Rosjan - i obie te nacje bez skrupułów eksploatowały wojennych jeńców, a także ubogich robotników. 

Kolejna część wystawy to różnego rodzaju kruszce i minerały - a zwłaszcza kwarce i fluoryty, które przybierają najbardziej fantazyjne kształty, formy oraz ubarwienie. Na niektórych z nich można dostrzec wyraźny zarys ludzkich postaci tudzież zwierząt - choć oczywiście interpretacja zależy głównie od wyobraźni zwiedzających i gwarantuję Wam, że każdy współtowarzysz naszej wycieczki był w stanie ujrzeć tam coś zupełnie innego, adekwatnego do własnej kreatywności i możliwości percepcyjnych ;)

W trakcie dalszego zwiedzania nadal mnóstwo jest odniesień do historii, różnych zastosowań uranu oraz jego destrukcyjnych mocy. Tamtejsi górnicy z reguły nie posiadali żadnych stosownych zabezpieczeń przed promieniotwórczym działaniem pierwiastka ani jakichkolwiek udogodnień, wspierających pracę w tak trudnych, szkodliwych i zagrażających zdrowiu oraz życiu okolicznościach. Dlatego też odnotowywano wśród nich liczne przedwczesne zgodny - co wcale nie dziwi, ponieważ wedle dostępnych źródeł dopuszczalny poziom promieniowania był tam dwukrotnie wyższy, niż w krajach zachodnich.

Trzeba przyznać, że pan przewodnik znakomicie potrafił dostosować swoją narrację zarówno do potrzeb dorosłej, jak i młodszej publiczności. Z dziećmi rozmawiał adekwatnie do ich wieku, umiał zażartować i zaangażować kilkulatków do wspólnych aktywności. Wprowadził atmosferę, dzięki której żaden z przedszkolaków się nie bał - natomiast wszyscy byli w pełni świadomi kolejnych etapów zwiedzania oraz następujących po sobie wizualnych i dźwiękowych "efektów specjalnych".  Nawet jeżeli nie wszystkie przekazane informacje były dla dzieci w pełni zrozumiałe - dalsze rozmowy z Bąblem utwierdziły nas w przekonaniu, że najbardziej istotny kontekst pozostał zachowany i sprowokował synka do zadawania kolejnych, bardziej szczegółowych pytań. 

Największe wrażenie zrobiły na Bąblu chyba repliki bomb atomowych, wśród których znalazła się ta o nazwie "Little Boy" - odpowiedzialna za totalne zniszczenie Hiroszimy w 1945 roku. Temat wprawdzie bardzo bolesny, trudny i drastyczny - ale moim zdaniem warto poruszać go nawet z kilkulatkiem, by budować jego świadomość w zakresie broni masowego rażenia i zagrożeń, jakie niesie za sobą jej użycie. 

Reasumując, Sztolnie Kowary i Kopalnia "Liczyrzepa" to miejsce, 

które naprawdę warto odwiedzić - oraz kawał ciekawie opowiedzianej historii.

Trzeba pamiętać o ciepłej odzieży- 

ponieważ temperatura w kopalni waha się od 7 do 9 stopni Celsjusza. 

Ceny zwiedzania również nie należą do zawrotnych - 

a za dziecko do 6. roku życia zapłacicie jedynie symboliczną złotówkę.