Zabawy gestem i dźwiękiem. Ćwiczenia logopedyczne dla maluszków i dzieci przedszkolnych.

Nasz Bąbel zaczął mówić dość wcześnie i od razu "rozgadał się", aż miło - pomimo początkowych problemów ze zbyt krótkim wędzidełkiem i konieczności jego dwukrotnego podcinania. Do tej pory mówi dużo i chętnie, momentami buzia prawie mu się nie zamyka - ale miewa jeszcze kłopoty z prawidłową artykulacją niektórych głosek. Dlatego dzisiaj podrzucam Wam kilka prostych ćwiczeń i zabaw logopedycznych, które można wykonywać z dzieckiem w domu - oraz podstawowe zasady, o których warto pamiętać. 

4 zasady sprzyjające prawidłowemu rozwojowi dziecięcej mowy 

1. Rozmawiaj i opowiadaj. Rozmawiać powinno się już z niemowlakiem - choć na tym etapie raczej trudno spodziewać się od niego odpowiedzi ;) Pamiętam jednak zdziwione miny i komentarze niektórych sąsiadów, kiedy spacerowałam z wózkiem i nawijałam do kilkumiesięcznego szkraba, jak najęta. Tu się naprawdę nie ma czemu dziwić ! - nawet do maleńkiego dziecka trzeba mówić, opisywać mu słowami otaczającą nas rzeczywistość oraz czynności, które akurat wykonujemy. 

2. Czytaj i pokazuj. Poza tym, że wspólne czytanie jest wspaniałym sposobem na budowanie bliskości i więzi - w jego trakcie dziecko uważnie obserwuje rodzica. Dzięki temu ma okazję podpatrywać, w jaki sposób układa się usta w trakcie wypowiadania poszczególnych głosek, jaka mimika twarzy i zmiany intonacji temu towarzyszą i generalnie uczy się, jak prawidłowo operować aparatem mowy. 

3. Naśladuj z dzieckiem różne dźwięki. Mogą być to odgłosy wydawane przez pojazdy, zwierzęta oraz najróżniejsze sprzęty gospodarstwa domowego. Przejeżdżający samochód, woda kapiąca z kranu, dzwoniący domofon czy szczekający pies - podobnych inspiracji jest naprawdę całe mnóstwo i wcale nie trzeba wielkiego wysiłku, by się ich doszukać :) 

4. Śpiewaj,słuchaj muzyki i powtarzaj krótkie rymowanki. Zadbaj o to, żeby dźwięki były mocno zróżnicowane - na przemian ciche i głośne, spokojne i bardziej energetyczne, adekwatnie ilustrujące treść i nastrój wypowiadanego przez Ciebie wierszyka. Nieco starsze dziecko na pewno zechce Ci w tym towarzyszyć, uczyć się nowych piosenek i rymów - a także wystukiwać rytm na muzycznych instrumentach. 

Książeczki logopedyczne dla dzieci 

Bardzo pomocne w rozwoju mowy mogą okazać się dobrze dobrane książeczki logopedyczne, wśród których prym wiedzie u nas doskonale znana seria o Puciu. Jej autorka, Marta Galewska-Kustra, jest z wykształcenia logopedą, pedagogiem dziecięcym i pedagogiem twórczości. Specjalizuje się głównie w terapii opóźnionego rozwoju mowy i zaburzeń artykulacji u dzieci - a więc sięgając po kolejne przygody Pucia rodzice mogą mieć pewność, że są to lektury stworzone przez specjalistę z ogromnym doświadczeniem, bogatym zapleczem merytorycznym i praktycznym. 

"Co robi Pucio?" oraz  "Pucio. Zabawy gestem i dźwiękiem" to propozycje przeznaczone dla najmłodszych maluszków, które dopiero zaczynają swoją przygodę z mówieniem i poznawaniem nowych słów. W pierwszej z nich Pucio znajduje się w wielu naturalnych dla dziecka, codziennych sytuacjach, dzięki którym zapoznajemy się z podstawowymi rzeczownikami i czasownikami. Na poszczególnych rozkładówkach znajdują się konkretne przedmioty - a tuż obok ilustracja czynności, jaką można nimi wykonywać. W trakcie wspólnego przeglądania książeczki warto wskazywać obrazki palcem, kilkukrotnie powtarzać ich nazwy, odpowiednio je intonować i nadawać im zabarwienie emocjonalne - bo to zwraca uwagę dziecka i skłania je do większego skupienia. 

W "Zabawach gestem i dźwiękiem" największy nacisk położono natomiast na naukę samogłosek i prostych sylab - a także na niezwykle istotne dla rozwoju mowy wyrażenia dźwiękonaśladowcze (onomatopeje). Pucio wykonuje tu proste czynności jak pukanie do drzwi, uderzanie w kuchenne naczynia, tupanie, podskakiwanie czy zabawa w "a-kuku!". Możemy powtarzać je wszystkie wspólnie z dzieckiem i wydawać przy tym stosowne dźwięki - a na każdej stronie znajdziemy też dodatkowe sugestie autorki i porady, jak uczynić zabawę bardziej atrakcyjną i angażującą. 

Proste ćwiczenia i zabawy logopedyczne 

dla dzieci przedszkolnych

Przechodząc do konkretów, poniżej znajdziecie 20 propozycji naszych ulubionych ćwiczeń logopedycznych. To oczywiście tylko bardzo niewielka część tego, co można robić z dzieckiem w warunkach domowych - więc zachęcam Was do sięgnięcia po fachową literaturę i do dalszego zgłębiania tematu :)

• Zabawa w dmuchanie / nadmuchiwanie - dziecko może nadmuchiwać balonik, wprawiać w ruch wiatraczki lub piórko albo dmuchać przez słomkę na lekkie piłeczki lub filcowe pompony, prowadząc je po jakiejś gładkiej powierzchni do określonego celu.
• Robienie "dzióbka" jak u rybki - wciąganie i zasysanie do wnętrza policzków, a następnie poruszanie ustami, jakbyśmy łapali powietrze.
  
• Parskanie jak konik oraz naśladowanie odgłosu końskich kopytek, rytmicznie uderzając językiem o podniebienie.
  
• Wysuwanie do przodu górnej wargi i próba jak najdłuższego utrzymania na niej słomki, kredki lub wykałaczki.  
  
• Intensywne oblizywanie warg posmarowanych miodem, dżemem lub kremem czekoladowym.
  
• Zabawa w dentystę - dokładne badanie językiem po kolei każdego ząbka.
  
• Przeżuwanie - ruchy naśladujące żucie gumy albo krowę konsumującą trawę ;) 
• Zabawa w młotek - zamieniamy język w młotek i wykonujemy nim ruchy, jakbyśmy wbijali gwoździe w podniebienie, tuż za linią górnych zębów.
  
• Próba dosięgnięcia językiem do czubka nosa oraz do najdalej położonych zębów.
  
• Naśladowanie zmęczonego, zdyszanego pieska - nabieranie i wypuszczanie powietrza z językiem wystawionym na zewnątrz.
  
• Nabieranie powietrza ustami i wypełnianie nim policzków jak chomik - a następnie wydychanie przez nos.
  
• Naśladowanie odgłosu chrapania i ziewania. 
  
• Chwytanie kukurydzianych chrupek lub skórek od chleba samymi zębami, bez użycia rąk.
  
• Dmuchanie na talerz z ciepłą zupą, chuchanie na zmarznięte dłonie lub zamarzniętą szybę.
  
• Wylizywanie talerzyka jak kotek lub chłeptanie mleka prosto z miseczki.
  
• Wystawianie języka i zwijanie go w "rulonik".
• Ssanie cukierków, próbowanie nowych smaków (kwaśnych, gorzkich, słodkich itd.) 
  
• Puszczanie mydlanych baniek.
  
• Dmuchanie na zawieszone na nitce papierowe krążki lub kłębki waty.
  
• Naśladowanie różnych rodzajów śmiechu (piskliwy, tubalny, męski, kobiecy itd.)

Życzę udanej zabaw, konsekwencji i wytrwałości ;)