Z małym dzieckiem na cmentarz - czy to na pewno dobry pomysł?

Odnośnie pytania zawartego w tytule - osobiście mam wobec tego nieco mieszane, ambiwalentne odczucia. Kiedy sama byłam dzieckiem, rodzice często ciągnęli mnie na cmentarz niemal siłą - bo przecież "trzeba, bo nie wypada inaczej, bo co ludzie powiedzą..." Najlepiej pamiętam z tych czasów swoją złość, niesamowite znudzenie i przejmujący chłód, którego po kilku godzinach nie sposób było uniknąć nawet mając na sobie gruby, zimowy płaszcz. 

W wieku lat -nastu bardzo gwałtownie zbuntowałam się przeciwko temu przymusowi - i do tej pory uważam, że na odwiedziny grobów mam do wyboru aż 365 dni w roku, więc niekoniecznie muszę decydować się na to akurat 1 listopada. I faktycznie, nie zawsze się decyduję - cmentarze odwiedzam raczej przy okazji innych dat, związanych konkretnie z bliskimi mi, zmarłymi osobami. Podobnie w przypadku mojego dziecka wolałabym, żeby robiło to zupełnie świadomie i z rzeczywistej wewnętrznej potrzeby - niż tylko dlatego, że akurat przypada ta konkretna data w kalendarzu.

Pewnie bardzo dużo zależy od temperamentu i natury samego dziecka -  ale generalnie jestem nastawiona raczej sceptycznie do zabierania tak małego człowieka do kościoła czy na jakiekolwiek inne celebracje, obligujące dziecko do pełnej powagi i wymagające od niego długotrwałego skupienia. Jeśli ktoś myśli inaczej - w porządku, niech każdy postępuje wedle swoich osobistych przekonań. To tylko moje zdanie i nie zamierzam nikogo do niego na siłę agitować ani przeciągać na własną stronę "barykady."

W mojej opinii taki mały szkrab z całą pewnością nie rozumie jeszcze, czym jest śmierć - natomiast zapalanie zniczy na grobach jest dla niego raczej świetną zabawą i intrygującym widowiskiem, niż wyrazem czci i pamięci dla tych, którzy odeszli. Widowiskiem, które będzie ciekawiło przeciętnego dwulatka przez jakieś 15-20 minut - natomiast potem bardzo prawdopodobne, że szybko straci cały swój urok, ustępując miejsca zwyczajnej nudzie i zniecierpliwieniu.

Poza tym, w ten dzień na cmentarzu mamy do czynienia z całym tłumem ludzi. Nie wiem jak Wasze dzieci, ale nasz Bąbelek reaguje na taki tłok i ścisk raczej nerwowo - i jest to dla niego czynnik dość mocno stresogenny, który już po powrocie do domu często musi zostać "odchorowany", okupiony płaczem i histerią.

Generalnie cmentarz nie należy do miejsc, w których dziecko może dać upust swoim olbrzymim pokładom energii - więc utrzymanie szkraba w ryzach przez czas pobytu w obrębie jego murów może okazać się dla rodziców nie lada wyzwaniem, a dla dziecka często bywa po prostu frustrujące. Moim zdaniem najbardziej optymalnie jest odwiedzić groby bliskich albo z samego rana, albo późnym wieczorem - ale na pewno nie w cmentarnych "godzinach szczytu", kiedy z trudem można przecisnąć się przez tamtejsze wąskie alejki. Jeśli już się wybierzemy - to raczej nie spędzamy tam z dzieckiem połowy dnia i nie wystawiamy swojej oraz jego cierpliwości na wyjątkowo ciężką, ogniową próbę.

Abstrahując od wszystkich powyższych czynników - czasami zastanawiam się, czy jarmarczna atmosfera na cmentarzach w ten konkretny dzień faktycznie sprzyja naszej zadumie i pamięci o zmarłych. Niekiedy odnoszę wrażenie, że ludzie bardziej pamiętają o tym, jak ubrać się w zgodzie z najnowszymi trendami, jak kupić najbardziej wypasione chryzantemy i znicze - i jak ustawić je potem na nagrobnej płycie w taki sposób, żeby to ich wkład został przez innych odwiedzających najbardziej zauważony i doceniony...Czasami wolę więc pójść tylko pod jeden zbiorowy, anonimowy pomnik i właśnie tam zapalić swoją lampkę - niż uczestniczyć w tym cmentarnym wyścigu szczurów, niestety nie mającym z wewnętrzną refleksją zbyt wiele wspólnego... 

Moim zdaniem - każdy inny dzień jest tak samo dobry, 

by wyrazić swoją tęsknotę i pamięć o tych, którzy odeszli...